De hersenontwikkeling van jonge kinderen vindt voor het grootste gedeelte plaats in het eerste levensjaar – iets wat veel Nederlanders niet weten. De hersenen worden in de eerste dagen voornamelijk gevormd door de interacties die plaatsvinden tussen het kind en zijn of haar primaire verzorger. Als een kind brabbelt, lacht of huilt en de volwassene daarop sensitief reageert, bijvoorbeeld door te antwoorden, oogcontact te maken of een knuffel te geven, worden er neurale verbindingen in de jonge hersenen aangelegd en versterkt. Deze verbindingen ondersteunen zowel de cognitieve als de emotionele vaardigheden van het kind. Deze belangrijke interacties worden ook wel het ‘serve and return’ principe genoemd, omdat de onderlinge reacties veel weg hebben van een tenniswedstrijd.
Het ontbreken van dergelijke interacties vormt een ernstige bedreiging voor een gezonde ontwikkeling van het jonge kind. Kay Lankreijer en ikzelf constateerden in het onderzoek dat wij hebben uitgevoerd voor de Nationale DenkTank, een gebrek aan kennis en bewustzijn in de Nederlandse samenleving over het belang van deze ontwikkeling. Dit vormde dan ook de aanleiding voor ons ‘Baby Project.’
Ieder jaar vraagt de Nederlandse Nationale DenkTank 20-25 pas afgestudeerden en PhD-studenten om onderzoek te doen naar een maatschappelijk probleem. In 2015 werd de Nationale DenkTank ondersteund door onder andere de Bernard van Leer Foundation om onderzoek te doen naar “Het Leren van de Toekomst” voor kinderen tussen 0 en 16 jaar. Doel van het onderzoek was om de uitdagingen te identificeren die momenteel bestaan voor het leren op, voor en buiten school.
Tijdens het onderzoek voor de DenkTank hebben Kay en ik ons gefocust op de uitdagingen die bestaan voor het leren in de voorschoolse periode voor kinderen van 0 tot 4 jaar. We constateerden dat de ondersteuning die jonge ouders momenteel ontvangen onvoldoende toereikend is, met name waar het gaat om duidelijke, toegankelijke en betrouwbare informatie over de hersenontwikkeling van jonge kinderen en de rol van ouders in het ondersteunen daarvan. Momenteel werken Kay en ik daarom bij de Bernard van Leer Foundation om het ‘Baby Project’ te implementeren. Het doel van dit project is om de wetenschap en de bestaande gezondheidszorg voor jonge ouders te verbinden, om uiteindelijk de informatievoorziening naar ouders toe te verbeteren. Dit doen wij door een wetenschappelijk gedragen gids met de essentiële aspecten van de cognitieve, emotionele en fysieke ontwikkeling van kinderen in de eerste 1000 dagen (van conceptie tot 2 jaar) te ontwikkelen.
De eerste fase van dit project bestond uit een aantal bijeenkomsten van experts uit de wetenschap op het gebied van de ontwikkeling van jonge kinderen (op het gebied van pedagogiek, psychologie, neuropsychologie, etc). Deze bijeenkomsten werden geleid door De ArgumentenFabriek, een organisatie gespecialiseerd in het ontwerpen, organiseren en visualiseren van denkwerk opgehaald in dergelijke bijeenkomsten. De wetenschappers hebben in deze sessies overeenstemming bereikt over hoe kinderen zich ontwikkelen in de eerste 1000 dagen, en wat daarvan belangrijk is voor ouders om te weten. De komende maand zal de opbrengst van de sessies in samenwerking met verschillende instanties uit de gezondheidszorg worden vertaald naar praktische tips voor jonge ouders.
Momenteel zijn we ons aan het oriënteren op mogelijke kanalen om deze wetenschappelijk onderbouwde tips over de ontwikkeling van kinderen in de eerste 1000 dagen te distribueren, zodat uiteindelijk zo veel mogelijk ouders hiervan kennis kunnen nemen. Professionals die momenteel werkzaam zijn binnen een organisatie of programma gericht op jonge ouders en geïnteresseerd zijn in de distributie hiervan zijn van harte uitgenodigd om contact met ons op te nemen om de mogelijkheden te bespreken. Dit kan door een email te sturen aan anne.vanheijst@bvleerf.nl.
Meer informatie over het ‘Baby Project’ volgt in onze volgende blog!
