Volgens Rien van Gendt kent Nederland een uniek landschap van fondsen. “De meesten hebben hun traditionele focus van ‘grant-making’, het verlenen van subsidies, verlegd naar strategische filantropie dat wordt gekenmerkt door het streven naar impact en effectiviteit op schaal, het aangaan van diverse samenwerkingsverbanden en sociale investeringen.” Als voormalig uitvoerend directeur van de Bernard van Leer Foundation (1988-2002), voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Fondsen (FIN) en zelfstandig adviseur voor diverse nationale en internationale fondsen, weet hij dit als geen ander. Momenteel is Rien van Gendt Executive Fellow van de Maatschappelijke Alliantie, een organisatie die fondsen, overheid en het bedrijfsleven bij elkaar brengt om maatschappelijke problematiek gezamenlijk te bestrijden. Geen eenvoudige klus, omdat “partijen vaak niet bereid zijn te accepteren dat – hoewel er grote verschillen bestaan tussen elkaars doelstellingen – samenwerking onderling grote voordelen heeft,” aldus Rien van Gendt.
Een goed voorbeeld van succesvolle publiek-private samenwerking waarbij de Maatschappelijke Alliantie betrokken was, is het concept van de ‘IMC Weekendschool’. Dit buitenschoolse programma biedt kinderen uit lage sociaal-economische milieus de kans om in het weekend meer te leren over bepaalde beroepen van professionals zelf. Denk aan een dag meelopen met een advocaat of politieagent. Na een succesvolle privaat gefinancierde pilot heeft de overheid een aantal juridische belemmeringen weggenomen, waardoor het programma op grote schaal kon worden geïmplementeerd in het reguliere Nederlandse onderwijssysteem. Inmiddels bestaan er 10 IMC Weekendscholen, verspreid over heel Nederland.
Migratie is één van de thema’s waarvoor de Maatschappelijke Alliantie partijen met elkaar rond de tafel zet. De Bernard van Leer Foundation (BvLF) is momenteel een strategie op ditzelfde thema aan het ontwikkelen, met een speciale focus op jonge vluchtelingengezinnen. Ter ere van het vertrek van Rien – na ruim 27 jaar – bij de Foundation (o.a. werkzaam als uitvoerend directeur en bestuurslid) heeft BvLF een zogenaamde ‘Mini DenkTank’ de opdracht gegeven om onderzoek te doen, dat de voormalige activiteiten van Rien koppelt aan zijn huidige activiteiten bij de Maatschappelijke Alliantie, en dat tevens waardevolle input kan opleveren voor de strategie van BvLF.
De ‘Mini DenkTank’ vond plaats in het weekend van 15-17 juli op het prachtige landgoed Noorderheide, in het oosten van Nederland. Tijdens dit weekend hebben 10 oud-deelnemers van de Nationale DenkTank zich gebogen over de volgende onderzoeksvraag: “Hoe kunnen fondsen, de overheid en het bedrijfsleven bijdragen aan de ondersteuning die vluchtelingengezinnen met jonge kinderen (-9 maanden tot 4 jaar) ontvangen gedurende het eerste jaar dat zij in Nederland verblijven?”
De deelnemers hadden slechts één dag de tijd om de meest belangrijke uitdagingen die momenteel bestaan bij het bieden van voldoende ondersteuning aan de doelgroep in kaart te brengen. Of, in Rien’s woorden: “Om de problematiek grondig en op een creatieve en originele manier te onderzoeken.” In de voorbereiding hadden de deelnemers al enig literatuuronderzoek gedaan en verschillende experts geraadpleegd, wat aanknopingspunten bood om tijdens de ‘Mini DenkTank’ verder mee aan de slag te gaan. Aan het einde van de eerste dag zijn de onderzoeksresultaten aan 10 collega’s gepresenteerd. Met hun frisse input kon de analyse worden aangescherpt, wat heeft geleid tot zes concrete knelpunten. De volgende dag hebben de deelnemers in een aantal intensieve sessies gebrainstormd over oplossingen voor deze uitdagingen. Dit heeft geresulteerd in een 15-tal oplossingen, variërend van beleidsaanbevelingen over financiële structuren tot meer creatieve oplossingen om stigmatisering tegen te gaan.
Rien’s favoriete oplossing “biedt hulp aan de doelgroep op een efficiënte wijze” is de Peuterhub: een asielzoekerscentrum dat specifiek is bedoeld en ontworpen voor de doelgroep, jonge vluchtelingengezinnen. Hier kan niet alleen het zorg- en opvangaanbod op de doelgroep worden afgestemd, maar worden vluchtelingen ook in staat gesteld om een band op te bouwen met andere gezinnen. Echter, hoewel Rien is geïnspireerd door het werk van de ‘Mini DenkTank’, constateert hij dat sommige van de oplossingen “uitgaan van een stabiel aantal vluchtelingen en een stabiele omgeving, die in de meeste gemeenten nog ontbreekt.” Volgens Rien kunnen die oplossingen dan ook alleen geïmplementeerd worden als fondsen, de overheid en het bedrijfsleven samenwerken. Hiervoor dienen “fondsen uit hun comfortzone te stappen, en naast financieren ook optreden als bruggenbouwer.”
Het werk van de ‘Mini DenkTank’ is nu al van grote betekenis geweest voor de ontwikkeling van de strategie van BvLF. Het heeft niet alleen een aantal van onze aannames bevestigd, het heeft ons ook in contact gebracht met een aantal interessante initiatieven, met wie wij momenteel de mogelijkheden voor een samenwerking verkennen.
Om zoveel mogelijk impact te generen zal het werk van de ‘Mini DenkTank’ later dit jaar formeel worden gepresenteerd. Meer informatie hierover volgt. Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Anne van Heijst.
