Het kinderopvangstelsel in Nederland, daar is het laatste woord nog niet over gezegd. De verkiezingen komen eraan en veel verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen bevatten belangrijke stelselwijzigingen. Variërend van een volledig gratis en publieke kinderopvang, tot een kleine bijdrage per uur en het beter aansluiten van de kinderopvang op basisschool. Na de desastreuze toeslagen affaire en de val van ons kabinet lijkt bijna iedereen het erover eens: het huidige stelsel is te complex en moet op de schop.
En waar WOMEN Inc. nog extra de nadruk op wil leggen bij de herziening van het stelsel: kinderopvang moet voor alle kinderen van Nederland toegankelijk worden. En zonder administratief gedoe. Hiermee investeren we in kansengelijkheid onder kinderen, verminderen we stress en geven we vrouwen gelijke kansen om (meer) te werken. En dat betaalt zich uiteindelijk terug.
Overheid onderzocht scenario’s voor de kinderopvang
In december is in opdracht van de Ministeries van Onderwijs en Sociale Zaken een belangrijk eindrapport verschenen (Scenariostudie Vormgeving Kindvoorzieningen) samen met doorrekeningen van het CPB van enkele scenario’s voor de toekomst van kinderopvang. Ze keken hierbij bijvoorbeeld naar het scenario van een verhoging van de kinderopvangtoeslag naar 96%, onafhankelijk van het inkomen, maar wel alleen voor werkende ouders. Een andere optie in het rapport is 4 dagen gratis kinderopvang voor alle ouders, waarbij op korte termijn gestart wordt met 2 dagen gratis kinderopvang. Het laatste en meest vergaande scenario is een zogeheten ‘integrale kindvoorziening’, waarbij school en kinderopvang sterk met elkaar vervlochten zijn. Uiteraard blijft kinderopvang een vrijwillige keuze voor ouders en geen verplichting, ook al wordt het gratis aangeboden.
Investeren in kinderopvang zorgt voor minder verzuim en betere ontwikkeling van kinderen
Voor WOMEN Inc. staat voorop: kinderopvang moet goed, (zo goed als) gratis, zonder gedoe en voor alle kinderen zijn. En dat levert ons als maatschappij zoveel op, dat het loont om erin te investeren. In de doorrekeningen van het CPB zijn bepaalde positieve effecten van een investering in kinderopvang nog niet meegenomen, waardoor je een eenzijdig beeld krijgt. Bijvoorbeeld de (lange termijn)effecten op de ontwikkeling van kinderen. Zij die opgroeien in een kwetsbare situatie hebben bijvoorbeeld veel baat bij goede kinderopvang. Ook de effecten van een vereenvoudiging van het stelsel zijn in de berekeningen niet meegenomen. Denk aan besparing van uitvoeringskosten van de kinderopvangtoeslag, maar zeker ook de opbrengsten van vermindering van verzuim door een significante afname van (financiële) stress bij ouders, zoals blijkt uit onderzoek van Direct Research in opdracht van WOMEN Inc.
Vrouwen met hoge en lage inkomens willen graag meer werken
In de berekeningen die WOMEN Inc. samen met consultants maakte is terug te zien dat een investering in kinderopvang zich op de korte termijn al vrijwel geheel en op lange termijn dubbel en dwars terug betaald. Uit de peiling die we deden onder ouders blijkt bijvoorbeeld dat ouders graag meer willen werken bij het aanbieden van enkele dagen gratis kinderopvang en een zeer laag tarief voor de overige dagen en dat dit geldt over de hele breedte van inkomens, van lage tot hoge inkomens. Dat zien we ook terug in het kwalitatieve onderzoek dat gedaan is door True talk onder ouders met een lage sociaaleconomische status, in beleidstermen vaak ‘lage SES’ genoemd. De drie scenario’s werden aan hen voorgelegd. Bijna alle vrouwen in dit kwalitatieve onderzoek geven aan te willen werken, zoals in deze quote: “Dan kan ik weer werken!” Of: “Dit ga ik tegen mijn vriendinnen vertellen. Die springen een gat in de lucht!”
Kinderopvang door lage SES ouders gezien als extra hulp voor ontwikkeling
Lage SES ouders vinden de kinderopvang momenteel te duur. Ze hebben het idee dat ze hun hele salaris kwijt zijn aan de opvang. Zoals een ouder zegt: “Veel van mijn vriendinnen kunnen door de hoge kosten niet werken. Mensen hebben angst voor de belastingdienst en het terugbetalen van toeslagen. Lage SES ouders is een doelgroep met wisselende inkomsten: voor hun is het wijzigen van gegevens en toeslagen daarom een continu proces. Veel ouders vinden opvang momenteel te duur en voeden daarom zelf hun kind op. Ze durven hun kinderen niet naar de opvang te sturen, vanwege de kosten. Kinderopvang zien ouders als iets positiefs voor de mogelijkheid om te werken en voor de ontwikkeling van het kind. De meerderheid zegt dat ze hun kind(eren) naar de opvang zouden brengen voor hun taalontwikkeling en zodat ze niet met een achterstand de basisschool beginnen.
Investeer met toegankelijke kinderopvang in kansengelijkheid
Er zijn nog teveel kinderen in Nederland die opgroeien met een achterstand. Kinderopvang die toegankelijk is voor alle kinderen kan dit tegengaan. Vooral kinderen van praktische opgeleide ouders ontwikkelen zich beter als zij op jonge leeftijd naar een kinderopvang van goede kwaliteit gaan en zich blijven ontwikkelen op de bso. Uit onderzoek van het SEO blijkt dat hoge kwaliteit van de kinderopvang leidt tot betere schoolprestaties en minder gedragsproblemen voor alle kinderen. Voor kinderen met een achterstand of uit kwetsbare gezinnen geldt bovendien dat zij betere cognitieve vaardigheden, een betere startkwalificatie, een betere uitgangspositie op de arbeidsmarkt en hogere lonen kunnen verwachten. Ook doubleren zij minder vaak op de basisschool wanneer ze naar de kinderopvang zijn gegaan.
Kortom: een inclusieve kinderopvang en bso waar alle kinderen samenkomen, dat gun je ieder kind. Wij hopen dan ook dat de nieuwe regering dit na de verkiezingen voortvarend oppakt.
Deze blog is geschreven door Women INC. en gepubliceerd met toestemming. Het origineel lees je hier.
Women INC., een partner van de Bernard van Leer Foundation in Nederland, is een belangenorganisatie die strijdt voor gelijke kansen voor iedereen ongeacht gender of sekse.
