Hoe kan het beloopbaar maken van een stad de ontwikkeling van jonge kinderen verbeteren?
In 1950 woonde dertig procent van de wereldbevolking in steden. Tegenwoordig is dat aandeel vijftig procent. Tegen 2050 woont bijna 7 op de 10 mensen in een stad.
Stedenbouw en stadsbestuur zijn cruciale uitdagingen voor de mensheid geworden, maar het is lastig om tegelijkertijd te plannen voor wat een stad nu én in de toekomst nodig heeft. Wat kunnen we meten om te bepalen of een stad nu goed functioneert voor zijn inwoners en of het in de toekomst ook zijn potentieel zal waarmaken?
Één antwoord: het dagelijks leven van een peuter.
Er is overtuigend bewijs dat een veilige en verzorgende omgeving tijdens de zwangerschap en de eerste vijf levensjaren van een kind zich kan vertalen in een betere gezondheid als volwassene, een beter vermogen om te leren en een beter inkomen gedurende het werkend leven. Door nu steden te ontwerpen die werken voor peuters, verbeteren we nu hun levens en die van hun ouders, leraren en artsen. Tegelijkertijd investeren we om over twintig jaar veiligere en meer welvarende steden te realiseren.
Met deze visie lanceerde de Bernard van Leer Foundation onlangs het Urban95 initiatief: een vijf jaar durend project waarmee we samenwerkingsverbanden aangaan met stadsbesturen en planologen over de hele wereld om hun steden te bekijken op een hoogte van 95 centimeter – de gemiddelde lengte van een gezond driejarig kind – en de daaruit vloeiende inzichten gebruiken voor stedelijke planning, ontwerp en bestuur.
Een thema dat telkens terugkeert in onze gesprekken in steden van India tot Israël tot Brazilië is beloopbaarheid. Stadsbesturen willen dat het voor inwoners mogelijk is om te lopen naar zorgcentra, kinderopvang en speelplaatsen – plekken waar ouders met jonge kinderen regelmatig naar toe moeten.
Wie ooit zwanger is geweest, met een kinderwagen een bus in moest stappen, of probeerde met een groep peuters op een metrostation over te stappen, of in de file zat op weg naar de kinderopvang en te laat op het werk kwam, die zal dit begrijpen: vervoer kan ontzettend onaangenaam en stressvol zijn. Deels kan dit worden verholpen door een beter ontwerp. Maar het zou nog veel beter zijn wanneer auto’s, bussen en metro geheel vermeden konden worden en het voor ouders met jonge kinderen mogelijk was om overal naar toe te lopen.
Gezien vanuit de ontwikkeling van een kind, brengt lopen een berg voordelen met zich mee.
Ten eerste is lopen gezond. Voor ouders en kinderen.
Ten tweede, lopen is gratis. Een uitstapje naar het park voelt niet langer als een financieel compromis voor een gezin met laag inkomen, wanneer ze niet meer de busrit ernaar toe hoeven te betalen.
Ten derde, lopen kan tijd besparen. Ouders hoeven niet langer vroeg te starten om te zorgen dat ze de bus niet missen of om de files te vermijden. Deze bespaarde tijd stelt ouders en kinderen in staat om meer te slapen, om gezond te ontbijten of om vaker te praten en te spelen. Deze en vele andere activiteiten die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van een kind worden vaak verstoord als de tijd schaars is.
Ten vierde – en misschien wel het meest belangrijke – lopen is voorspelbaar. Voorspelbaarheid, in het leven van een drukke, multitaskende, van slaap verstoken ouder, is onbetaalbaar. Eldar Shafir, hoogleraar psychologie en openbaar bestuur aan Princeton University, legt uit dat “wanneer ouders kunnen lopen naar wat ze nodig hebben, dan weten ze hoe lang ze erover doen. Ze hoeven zich geen zorgen te maken over wisselende busschema´s of veranderingen in het verkeer. Het plannen wordt veel makkelijker. Veel minder stressvol.”
Het Harvard Center on the Developing Child beweert dat succesvol ouderschap van jonge kinderen een beroep doet op kernvaardigheden als planning en zelfcontrole, die veel moeilijker worden wanneer het leven chaotisch is. Routines voorspelbaarder maken voor ouders stelt hen in staat om hun aandacht en energie te richten op activiteiten die de gezonde ontwikkeling van hun kind versterken – een gezellig gesprek bij het ontbijt, geduld opbrengen voor een huilende peuter of het vertellen van een verhaal aan hun kind.
Wandelen naar wat kinderen nodig hebben. Hoe steden kunnen helpen
Nu dat de eerste zes maanden werk aan Urban95 erop zitten, komen we erachter dat het meeste werk in stedenbouw voor kinderen zich tot dusverre zich richt op oudere kinderen. Desalniettemin leggen we contact met inspirerende experts en partners die geweldige ideeën hebben over hoe ouders met jonge kinderen te helpen lopen naar wat ze nodig hebben.
Steden vinden voortdurend manieren om diensten op loopafstand te brengen van waar gezinnen wonen. In India bijvoorbeeld, eist de regering van de deelstaat Odisha dat twee procent van het land in nieuwe woonwijken voor lage inkomens gereserveerd wordt voor gemeenschappelijke diensten, waaronder kleuterscholen en kinderopvang. In Hong Kong, krijgen projectontwikkelaars toestemming om de verhouding tussen verdiepingen en oppervlakten aan te passen (en daarmee hun gebouwen winstgevender te maken) wanneer ze in ruil daarvoor kleine beetjes groen in ontwerpen verwerken zodat bewoners een groene plek in de buurt hebben. In de deelstaat Maranhao in Brazilië gebruiken zeventien steden gezinswoningen als ontmoetingsplekken tussen zwangere vrouwen en zorgpersoneel. De plekken worden zo gekozen dat ze te voet bereikbaar zijn voor de toekomstige ouders. Dat levert minder gemiste afspraken op en meer tijd om ouders te begeleiden bij de stappen voor en na de geboorte die de ontwikkeling van het kind ten goede zullen komen.
Steden maken de looproutes van ouders en jonge kinderen ook veiliger. In Barcelona bijvoorbeeld, is men bezig met de introductie van superblocks– kleine gebieden (van bijvoorbeeld 9 vierkante stadsblokken van 5000 inwoners) waaromheen het verkeer stroomt, maar waarbinnen verkeer hevig aan banden is gelegd, waardoor het lopen veiliger wordt. Ondertussen heeft Medellín in Colombia veilige routes geïntroduceerd voor kleuters die wonen in wijken met veel bendegeweld. Kinderen lopen samen naar school, met groepen volwassenen, terwijl ze spelen en begeleid worden door muziek.
Steden volgen ook nog eens indicatoren die helpen bij het maken van beleid over het belang van de nabijheid van diensten voor de ontwikkeling van jonge kinderen. In Vlaanderen bijvoorbeeld, heeft de regering een waarnemingspost die cijfers volgt zoals de hoeveelheid kinderen tussen 2 en 5 die binnen 400 meter van een kleuterschool woont en het percentage kinderen onder de 11 dat binnen een straal van 400 meter van een speelplaats woont.
De waarde van de wandeling zelf
De amerikaanse schrijver Kurt Vonnegut gaf ooit een beroemd geworden uitleg over de reden dat hij telkens naar het postkantoor liep om een enkele envelop te kopen in plaats van 100 in één keer en er 99 in de kast te bewaren. Onderweg ontmoette hij een boel mensen, stak zijn duim omhoog naar de brandweer, vroeg een vrouw wat voor hond ze had en had vooral een “hell of a good time.” Los van de besparingen in geld, stress en tijd voor ouders die het oplevert wanneer ze alles lopend kunnen doen, heeft lopen ansich een grote waarde.
De wandeling kan een moment zijn voor ouders en kinderen om te praten, te spelen, liedjes te zingen en contact te leggen met hun buren. Gezien vanaf 95cm hoogte gaat het in potentie om een oneindige stroom leermomenten die wachten om ontdekt te worden.
Redactionele noot:
Deze post verscheen oorspronkelijk in de Stanford Social Innovation Review (SSIR) als onderdeel van de series Preparing Today’s Youth for Tomorrow’s World geproduceerd in samenwerking met SSIR en het Center for Universal Education (CUE) van Brookings.
